انقلاب نجومی

در اخترشناسی، اصطلاح انقلاب به دو روز از سال باز می گردد که خورشید به شمالی ترین و جنوبی ترین میل خود می رسد ( میل در کرۀ آسمان، معادل عرض جغرافیایی در زمین است ) .

در طول فصل بهار بارها از برخی می شنویم که « روز ها در حال بلندتر شدن اند » یا در طول پاییز در حال کوتاه شدن اند . این پدیده ها به این دلیل اتفاق می افتند که محور چرخش زمین، نسبت به صفحه مدار گردش آن به دور خورشید، مایل است . ضمن گردش زمین به دور خورشید، آن عرض جغرافیایی که یک نقطه از مدار زمین، نیمکره شمالی رو به خورشید تمایل دارد و خورشید در آسمان عرض های شمالی، در بالاترین نقطه مسیر ظاهری خود، نمایان می شود . شش ماه بعد از آن، وقتی زمین به سمت دیگر مدار خود می رسد، نیمکره شمالی به سوی مخالف خورشید نمایل خواهد داشت و خورشید در آسمان عرض های جنوبی، در بالاترین نقطه مسیر خود ظاهر می شود . به دو روز از سال که با گذر از آنها، جهت حرکت ظاهری رو به شمال یا رو به جنوب خورشید تغییر می کند، انقلابین گفته می شود .

در هر سال دو انقلاب وجود دارد . یکی در اول تیر ماه که مصادف با اولین روز سال { در نیمکره شمالی } است و به آن انقلاب تابستانی می گویند . و دیگری در اول دی ماه که در نیمکره شمالی، انقلاب زمستانی رخ می دهد، یعنی در هنگامی که خورشید در پایین ترین نقطه مسیر حرکت ظاهری خود در آسمان، نمایان می شود و ضمن آن، عرض های شمالی، کوتاه ترین روز سال را پشت سر می گذارند .

منابع: 1.
دانشنامه همگاني نجوم - ديويد نيوتن و... - مترجم: مهرداد سرمدي و...