غول سرخ

غول سرخ ستاره ای است که ذخیره اصلی سوخت هیدروژنی موجود در هسته خود مصرف کرده باشد . ستاره ای متوسط نظیر خورشید ما، 10 درصد پایان عمر خود را به صورت غول سرخ سپری خواهد کرد . دمای رویه ستاره در این مرحله تا حد فاصل 1،727 و 3،727 درجه سلسیوس کاهش می یابد و قطرش 10 تا 1،000 برابر خورشید کنونی می شود . ستاره، رنگی سرخگون پیدا می کند که سرخ نامیده شدن آن به همین علت است .

وقتی هیدروژنی برای سوخت رسانی به واکنش گرما هسته ای ستاره که نگاه دارنده سوزش آن است در هسته آن باقی نمانده باشد، هسته شروع به منقبظ شدن می کند . این انقباض، نواحی پیرامونی هسته را از بند انرژی گرانشی رها می سازد و موجب انبساط ستاره می شود . به همین خاطر، به همین دلیل لایه های بیرونی سردتر می شود، و رنگ ستاره ( که تابع دمای آن است ) به سرخی می گراید .

ستاره ممکن است تا پیش از تبدیل شدن به غول سرخ، چند بار به آرامی منقبض و منبسط می شود .

این تغییرات نشانگر آغاز فرایندی پویاست که طی آن، ستاره به ستاره ای متغیر تبدیل می شود . ستاره به تناوب درخشان و کم فروغ می شود و معمولاً هر یک از دو وضعیت آن یک سال طول می کشد .

مرحله متغیر بودن ستاره تا زمانی که همه سوخت خود را به پایان برساند، ادامه خواهد داشت .

مادامی که ستاره در مرحله پُف کردن است، انباشت هلیم در هسته آن ادامه دارد . از آنجا که هلیم ابتدا انقدر داغ نیست که دستخوش گداخت ( یا فرایند به هم پیوستن دو اتم و به دست آمدن مقدار زیادی انرژی ) شود، ستاره، چگال و چگال تر می شود . در نهایت، فشار به خودی خود اتم های هلیم را به گداخت وا می دارد . و آنها را به کربن و اکسیژن تبدیل می کند . در همین حال، هسته ستاره منقبض، و ستاره آبی تر و کوچکتر می شود .

فروزش هسته ستاره معمولاً تا مدتی با استفاده از سوخت هلیم ادامه پیدا می کند، با این حال ستاره تنها اندکی از مرحله انبساط خود درخشان تر است . در همین حال، تمام هیدروژن های باقیمانده در نواحی دور از هسته ستاره با گداخت، به هلیم تبدیل می شود . هسته آنچنان داغ می شود که ممکن است به تپیدن ( یا تغییر درخشش ) بیافتد . این مرحله چندان طول نخواهد کشید، چرا که هلیم به سرعت می سوزد .

با تمام شدن هلیم، ستاره دوباره پف می کند . در این زمان اندازه آن تقریباً 500 برابر خورشید و درخشش اش حدود 5،000 برابر آن است . در ژرفای درونی جوّ نا پایدار ستاره، هسته ای داغ به اندازه تقریبی زمین که در عین حال 60 درصد جرم خورشید جرم دارد، پنهان شده است . در آخرین مرحله، جوّ ستاره از هسته رها می شود و به صورت سحابی سیاره ای { در فضا } شناور می ماند . هسته درخشان که کوتوله سفید نامیده می شود، تا ابد به سرد شدن ادامه می دهد .

ستاره های پر جرم تر، مرحله غول سرخ را با انفجار اَبَر نواختری و تبدیل شدن به ستاره نوترونی ( که بقایای پُر نوترون یک ستاره است ) و یا سیاهچاله ( که نقطه ای تکین با جرم و گرانی فوق العاده است ) پشت سر می گذارند .

منابع: 1. دانشنامه همگاني نجوم - ديويد نيوتن و... - مترجم: مهرداد سرمدي و...